Ένα από τα πρώτα πράγματα που κάνουν οι γονείς, όταν το παιδί τους αισθάνεται ζεστό ή παραπονιέται για κάποιες ενοχλήσεις,  είναι η μέτρηση της θερμοκρασίας του σώματος.

Αυτό γίνεται σήμερα με διάφορους τρόπους, όπως με ψηφιακά θερμόμετρα από το μέτωπο, το αυτί η ακόμα από την μασχάλη η το ορθό. Τα  παλιά θερμόμετρα που περιείχαν  υδράργυρο, δεν χρησιμοποιούνται πια λόγω της τοξικότητας του υδραργύρου.

Πότε μιλά κανείς για πυρετό;

Μιλάμε  για πυρετό όταν η θερμοκρασία είναι 38 ° C ή περισσότερο. Φυσικά σε αρκετές περιπτώσεις, ακόμα και πιο χαμηλές θερμοκρασίες, μπορεί να συνοδεύονται από μια ασθένεια. Οι ημερήσιες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας του σώματος, πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στην όλη εικόνα:

Το πρωί, η θερμοκρασία είναι συνήθως χαμηλότερη κατά 0,5 ° C, απ’ ότι το βράδυ.

Αν η θερμοκρασία υπερβεί τους 41 ° C, αναφερόμαστε σε υπερθερμία.

Πώς δημιουργείται ο πυρετός;

Η θερμοκρασία του σώματος ελέγχεται από ένα τμήμα του εγκεφάλου, που λέγεται υποθαλάμος,  και ρυθμίζεται να κυμαίνεται στα κανονικά πλαίσια που είναι μεταξύ του 36,6 και 38 ° C. Ορισμένοι αγγελιοφόροι που παράγονται όταν το σώμα περνά μια λοίμωξη, φτάνουν στον υποθάλαμο και ενεργοποιούν την ανύψωση του επιπέδου θερμοκρασίας, σε ψηλότερες τιμές. Το σώμα αισθάνεται ξαφνικά τους 37 ° C ως κρύο και ρυθμίζει τη θερμοκρασία, για παράδειγμα με ρίγος, προς τα πάνω. Αυτό προκαλεί πυρετό, και ταυτόχρονα ορισμένες μεταβολικές και αμυντικές ενέργειες, εκτελούνται ταχύτερα.

Στα νεογέννητα, αυτή η διαδικασία μερικές φορές δεν λειτουργεί. Τα νεογνά και τα βρέφη μπορούν να έχουν σοβαρές λοιμώξεις, χωρίς να παρουσιάζεται πυρετός! Έτσι άν σε αυτή την ηλικία ένα παιδί, π.χ. παρουσιάζει ανορεξία ή μια αλλαγή στο χρώμα του δέρματος, πρέπει οπωσδήποτε να αναζητηθεί ο παιδίατρος, ακόμα και αν δεν υπάρχει πυρετός.

Από πού προέρχεται ο πυρετός; Ποιες είναι οι αιτίες;

Ο παιδίατρος μπορεί, αρκετά συχνά, να διαγνώσει την αιτία του πυρετού, με τη κλινική εξέταση:  μέση ωτίτιδα, αμυγδαλίτιδα, βρογχίτιδα, γαστρεντερίτιδα. Μερικές λοιμώξεις προκαλούν ένα τυπικό εξάνθημα του δέρματος, όπως για παράδειγμα οι παιδικές μολυσματικές ασθένειες. Αν ο γιατρός κατά την εξέταση του παιδιού δεν εντοπίσει τίποτα, τότε μπορεί μερικές φορές, να χρειαστεί να ελέγξει τα ούρα για πιθανή ουρολοίμωξη. Με  την κλινική εξέταση και την ανάλυση των ούρων, μπορεί να εξηγήσει περίπου το 90% όλων των πυρετικών καταστάσεων, και να χορηγήσει την κατάλληλη θεραπεία.

Και το άλλο 10%; Τα περισσότερα απ’ αυτά είναι επίσης λοιμώξεις, αλλά πρέπει να σκεφτεί κανείς και το ενδεχόμενο να έχουμε να κάνουμε με πιο σοβαρές λοιμώξεις όπως η μηνιγγίτιδα, σηψαιμία, πνευμονία, οστεομυελίτιδα ή αρθρίτιδα. Για να προσδιοριστεί αυτό, πρέπει να χρησιμοποιηθούν άλλες διαγνωστικές μέθοδοι, όπως οι ακτινογραφίες ή άλλες τεχνικές απεικόνισης, καθώς και εξέταση αίματος και εγκεφαλονωτιαίου υγρού. Στις περισσότερες περιπτώσεις είναι εύκολο να καταλήξει ο παιδίατρος στη θεραπεία εκείνη, που θα κάνει το παιδί καλά και πάλιν.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, ωστόσο, ο πυρετός δεν οφείλεται σε λοίμωξη, και ο παιδίατρος πρέπει να σκεφτεί μια άλλη ομάδα ασθενειών, που προκαλούν επίσης παρατεταμένα πυρετικά κύματα,  ή περιοδικούς πυρετούς, όπως οι ακόλουθες καταστάσεις:

  • Ρευματικές ασθένειες
  • Χρόνιες φλεγμονώδεις καταστάσεις, π.χ. αγγειίτιδες
  • Ασθένειες του αίματος ( σε ένα μέρος κακοήθεις )
  • Ασθένειες με οίδημα λεμφαδένων
  • Παρενέργειες φαρμάκων ( πχ ναρκωτικών )
  • Μεταβολικές παθήσεις, παθήσεις ενδοκρινών αδένων
  • Διάφορες κληρονομικές ασθένειες
  • Ανοσοανεπάρκεια ( συγγενής η και επίκτητη αδυναμία της άμυνας του οργανισμού)
  • και πολλά άλλα

Η διευκρίνιση όλων αυτών των ασθενειών είναι μερικές φορές εξαιρετικά δύσκολη και μπορεί να πάρει καμιά φορά μήνες, μέχρι να τεθεί η διάγνωση, όπως επίσης μπορεί να χρειαστεί η εμπλοκή εξειδικευμένων παιδιάτρων σε ειδικά κέντρα.

Η σωστή διάγνωση είναι όμως, η αποφασιστική προϋπόθεση για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της αιτίας του πυρετού.

Η πορεία του πυρετού

Κατά τη διάγνωση, μπορεί συχνά να είναι χρήσιμο για το γιατρό, αν γνωρίζει την πορεία του πυρετού, αν για παράδειγμα η θερμοκρασία είναι ψηλή για αρκετές ημέρες, μερικές φορές ακόμη και εβδομάδες.

Τέτοιες καμπύλες θερμοκρασίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εύκολη αντίληψη της πυρετικής κίνησης.

Τι μπορώ να κάνω στο σπίτι;

Εάν ο πυρετός ανέβει πάνω από τους 38,5 ° C, μπορεί η γενική κατάσταση ενός παιδιού να επηρεαστεί: αισθάνεται άσχημα, έχει πόνο στους μύς και στα άκρα, είναι ανόρεκτο και ιδιότροπο. Σε τέτοια περίπτωση είναι λογικό να ρίξουμε τον πυρετό.

Για τα μικρά παιδιά διατίθενται υπόθετα ή σιρόπια , τα μεγαλύτερα παιδιά μπορούν να παίρνουν δισκία. Δραστικά συστατικά των σκευασμάτων αυτών είναι η παρακεταμόλη ή ιβουπροφαίνη, και σε μεγαλύτερα παιδιά, επίσης το ακετυλοσαλικυλικό οξύ, το οποίο πρέπει να δίνεται στη σωστή δοσολογία ( πρέπει πάντα να ακολουθούμε τις οδηγίες ). Επιπλέον, σε ψηλό πυρετό μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κομπρέσες.

Σημαντικό είναι να ξέρουμε πως όλα αυτά τα μέτρα ανακουφίζουν μόνο τα συμπτώματα, και δεν θεραπεύουν την αιτία!! Επομένως, η μείωση του πυρετού δεν αποτελεί υποκατάστατο της διερεύνησης της αιτίας από τον παιδίατρο!

Πρέπει να κάνουμε κάτι;

Αν τα παιδιά έχουν τη τάση για τους λεγόμενους πυρετικούς σπασμούς, μπορεί κάποιος, και σε συνεννόηση με τον παιδίατρο, να δοθεί κάτι για να πέσει ο πυρετός. Σε άλλες περιπτώσεις, και αν το παιδί βρίσκεται σε καλή γενική κατάσταση, με καλή διάθεση, θερμοκρασίες από 38,5 έως 39 ° C, μπορεί να είναι καλά ανεκτές, και να μην απαιτείται η χορήγηση αντιπυρετικών.

Είναι απαραίτητα τα αντιβιοτικά;

Μόνο σε μερικές περιπτώσεις είναι απαραίτητη η θεραπεία με αντιβιοτικά. Ο παιδίατρος σας θα πρέπει να εξετάσει το κάθε περιστατικό ξεχωριστά, και θα αποφασίσει αν χρειάζεται μια τέτοια θεραπεία η όχι.

Ass Prof Dr med Νίκος Μακρίδης  MD,PhD
Ειδικός Παιδίατρος
Τηλ 99445245
[email protected]

Paedicare+ medical centre
Στασίνου 28/ 202
Αγία Παρασκευή-Ακρόπολη-Λευκωσία
Τηλ 22270237
[email protected]